پروتئین ها:
پروتئین ها مهمترین نوع مواد غذایی هستند.پروتئین ها در ساخت و ساز سلول های بدن نقش بسیار مهمی دارند.تمام آنزیم هایی که در بدن باعث انجام واکنش های مختلف می شوند از جنس پروتئین هستند.تمام عملکردهای رشد و ترمیم بدن توسط پروتئین ها انجام می شود.پروتئین ها از ترکیب اسیدهای آمینه ایجاد می شوند.دو نوع اسید آمینه وجود دارد:1-اسید آمینه های غیر ضروری که بدن قادر به تولید آنهاست.2-اسید آمینه های ضروری که بدن نمی تواند آنها را تولید کندو بایستی از طریق خوردن به آنها برسد.برخی از اسید های آمینه در تنظیم قدرت تمرکز و حافظه نقش مؤثری دارند،این اسید امینه ها در پروتئین های گیاهی و حیوانی بوفور یافت می شوند.از سوختن هرگرم پروتئین در بدن، 4کیلو کالری انرژی آزاد می شود.البته ارزش پروتئین ها بیشتر به نقش این مواد در ساخت و ساز سلول ها و آنزیم ها مربوط می شود تا تولید انرژی . در واقع سوخت اصلی بدن قند است و در شرایطی که بدن با کمبود قند مواجه می شود،(هنگام روزه داری) از چربی ها بعنوان سوخت استفاده می کندو در شرایطی مثل گرسنگی های طولانی که ذخیره های چربی بدن تمام می شود بدن به ناچار شروع به شکستن و سوزاندن پروتئین ها می کند.
در یک رژیم مناسب غذایی بایستی حدود 15% از کالری مورد نیاز بدن در شبانه روز از پروتئین ها تأمین شود. پروتئین ها با اینکه همگی در واحدهای وزنی یکسان تقریبا کالری مساوی آزاد می کنند اما مصرف برخی از آنها نسبت به بقیه ارجحیت دارد که بر این اساس پروتئین ها را به دو گروه تقسیم میکنیم:
پروتئین های دیر هضم
برای هضم این دسته از پروتئین ها که بیشتر از محصولات حیوانی تأمین می شوند زمان و انرژی قابل توجهی مصرف می شود . از طرفی در نتیجه هضم این دسته از پروتئین ها ،مواد ضائد قابل توجهی نیز مانند اسید اوریک ، اوره و ... تولید می شود. از طرف دیگر پروتئین ها یحیوانی دارای مواد و ترکیباتی هستند که برای بدن لازم اند، بنابراین توصیه می کنیم حتی المقدور این دسته از مواد هفته ای دو یا سه بار مصرف شوند. پروتئنی های این گروه عبارتند از :انواع گوشت های قرمز ،لبنیات پر چرب و...
در مورد خانم ها که بدلیل دفع بیشتر آهن نیاز بدنشان بیشتر است،مصرف گوشت قرمز بیشتر از آقایان توصیه می شود.
پروتئین های زود هضم
هضم این دسته از پروتئین ها که بیشتر شامل پروتئنی های گیاهی می شود، برخلاف دسته قبلی راحت تر است و مواد ضائد کمتری تولید می شود، ولی تمامی اسید آمینه های ضروری را در خود ندارد. بنابراین توصیه می کنیم تا حد ممکن، بیشتر نیاز بدن به پروتئین هایی از این دسته تأمین شود.پروتئین های این گروه عبارتند از : گوشت سفید مثل ماهی و مرغ(بخصوص گوشت ماهی)، سفیده ی تخم مرغ ، سویا ، حبوبات (مثل عدس نخود لوبیا)،غلات ، لبنیات کم چرب ، مغزهای گیاهی(مثل گردو،بادام،فندق،پسته )و...پروتئنی های حیوانی تمام اسید های آمینه ضروری برای رزشدو ترمیم سلول ها را دارند و پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا نامیده می شود ولی پروتئین های گیاهی تمام اسید آمینه های ضروری را ندارند.توصیه می شود ترکیبی از حد اقل دو پروتئین گیاهی با هم مصرف شود تا تمام اسید های آمینه ضروری بدن تأمین شود. برای مثال غلات و حبوبات با هم مصرف شوند ، مثل عدس پلو ،باقلا پلو ،نان وخوراک لوبیا و...همان طور که گفته شد 15% کالری مورد نیاز بدن ما در طول شبانه روز باید از از طریق پروتئین ها تأمین شود که این مقدار تقریبا معادل است با :اطفال:1700 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدنکودکان:700 میلی گرم در هر کیلو گرم وزن بدنبزرگسالان:425 میلی گرم در هر کیلو گرم وزن بدن
مطلبی که خوب است در مورد پروتئئین ها رعایت شود این است که مقدار عمده سهم پروتئین غذای روزانه بهر است در وعده صبحانه گنجانده شود.